Cá mọc cái ấy trên đầu

Một loài cá trong sông Mekong thuộc địa phận Việt Nam có bộ phận sinh dục ở đầu. Phallostethus cuulong, tên của loài cá mới, được gọi theo tên của sông Cửu Long, New Scientist đưa tin. Chiều dài thân của nó khoảng 2 cm.

Con cá đực Phallostethus cuulong có bộ phận sinh dục đặc biệt. Ảnh: Newscientist.

Cá này thường sống trong vùng nước có nhiều thực vật thủy sinh. Mỗi khi muốn giao phối nó tiến gần tới con cái, bơi song song, đầu cá đực kề gần đầu cá cái. Nhiều người quan sát sẽ nghĩ rằng chúng có hình thức giao phối không đúng khoa học khi phần đầu của chúng đặt gần nhau, tạo thành góc 45 độ.

Tuy nhiên, theo giới khoa học, do tuyến sinh dục của con đực nằm ở phần đầu, nên con đực chỉ có thể tiếp cận con cái theo cách đó.

Cá Phallostethus cuulong là một trong hơn 20 loài thuộc Priapiumfish, nhóm cá phân bố ở khu vực châu Á và có cơ quan sinh dục nằm ở ngay dưới miệng. Nó được lấy theo tên vị thần tình dục và sinh sản cổ đại Hy Lạp Priapus.

Koichi Shibukawa, một nhà nghiên cứu thuộc Quỹ môi trường tự nhiên Nagao tại Nhật Bản phát hiện ra loài cá đặc biệt này năm 2009. Ông nhìn thấy nó đang bơi tại kênh thuộc sông Mekong và quyết định bắt. Sau này, khi làm việc với các nhà khoa học ở Đại học Cần Thơ, ông Shibukawa mới biết đó là loài cá mới.

Bên trong con cá. Ảnh: Newscientist.

Nhóm cá Priapiumfish không có bộ phận sinh dục giống con người và động vật có vú khác. Thay vào đó, chúng có cơ quan sinh sản duy nhất gọi là priapium. Bộ phận này nằm quay về phía sau, giống như dạng khác của vây ngực.

Các nhà khoa học chưa thấy quá trình giao phối của cá Phallostethus cuulong, nhưng họ cho rằng nhiệm vụ của phần priapium là thu hút bạn tình. Con đực sẽ dễ dàng phóng tinh vào bộ phận sinh dục con cái trong quá trình giao phối.

Ông Lynne Parenti, một chuyên gia của Viện Smithsonian, Mỹ nói rằng, các nhà khoa học không biết lý do vì sao tuyến sinh dục của loài cá Priapiumfish lại đặc biệt như thế.

“Chúng thuộc nhóm cá therinomorpha – loài cá mà vây ngực của nó đã tiến hóa để thực hiện nhiệm vụ vận chuyển tinh trùng”, Parenti nói.